Nhận biết các triệu chứng của Zona thần kinh và cách phòng ngừa

Zona thần kinh không chỉ gây đau rát dữ dội mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm và đúng cách. Vậy làm sao để nhận biết sớm các triệu chứng của Zona thần kinh và chủ động phòng ngừa hiệu quả? Cùng St. Paul tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây!

Tổng quan về bệnh Zona thần kinh

Zona thần kinh, hay còn gọi là giời leo, là một bệnh lý da liễu do virus Varicella-zoster gây ra. Đây chính là loại virus từng gây bệnh thủy đậu, sau đó ẩn náu trong hạch thần kinh và có thể tái hoạt động nhiều năm sau đó.

Bệnh khởi phát khi hệ miễn dịch suy yếu, khiến virus bị “đánh thức” và tấn công theo đường dây thần kinh, gây ra các tổn thương da dạng mụn nước, thường chỉ xuất hiện một bên cơ thể.

Zona có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở:

• Người lớn tuổi (trên 50 tuổi)
  
• Người suy giảm miễn dịch (do bệnh lý, hóa trị, dùng thuốc ức chế miễn dịch)
  
• Người từng mắc thủy đậu
  

Thời điểm bệnh dễ bùng phát nhất là khi cơ thể căng thẳng kéo dài, mất ngủ, suy nhược hoặc sau một đợt bệnh nặng. Nếu không điều trị kịp thời, Zona có thể để lại biến chứng đau thần kinh sau Zona rất khó chữa trị.

Dấu hiệu ban đầu của bệnh Zona thần kinh

Zona thần kinh thường bắt đầu với các triệu chứng âm thầm, dễ nhầm lẫn với các bệnh da liễu thông thường. Một số dấu hiệu ban đầu cần lưu ý bao gồm:

• Cảm giác đau rát, châm chích hoặc ngứa da: Đây là biểu hiện sớm nhất, thường xảy ra ở một vùng da cố định, thường chỉ ở một bên cơ thể. Người bệnh có thể cảm thấy như bị kim châm hoặc bỏng nhẹ ngay cả khi da chưa có tổn thương gì rõ ràng.
  
• Xuất hiện mẩn đỏ theo đường dải thần kinh: Sau 1–2 ngày, tại vùng da bị đau sẽ xuất hiện các mảng đỏ hồng, nổi gồ nhẹ. Các mẩn đỏ này phát triển theo hình dạng dải hoặc cụm, đúng theo hướng của dây thần kinh bị virus tấn công.
  

Các dấu hiệu ban đầu này là “cảnh báo sớm” quan trọng. Việc điều trị trong giai đoạn này có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng và phòng ngừa biến chứng hiệu quả hơn.

Các triệu chứng điển hình của Zona thần kinh

Sau giai đoạn khởi phát với cảm giác đau rát, zona thần kinh sẽ nhanh chóng tiến triển với các biểu hiện đặc trưng sau:

• Mụn nước thành chùm, chứa dịch: Vùng da tổn thương xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ li ti, mọc thành cụm hoặc thành dải theo đường đi của dây thần kinh. Mụn nước có thể trong, sau đó chuyển đục và vỡ ra, dễ gây lở loét, đóng vảy.
  
• Sưng đau, bỏng rát ở vùng tổn thương: Kèm theo sự xuất hiện của mụn nước là cảm giác đau nhức, bỏng rát kéo dài. Cơn đau thường dữ dội, nhức nhối và có thể lan ra xung quanh khu vực tổn thương, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
  
• Sốt nhẹ, mệt mỏi, đau cơ: Một số người bệnh có biểu hiện toàn thân như sốt nhẹ, uể oải, đau nhức cơ thể tương tự như cảm cúm. Triệu chứng này cho thấy cơ thể đang phản ứng lại với virus gây bệnh.
  

Nhận biết sớm các triệu chứng điển hình của zona thần kinh giúp người bệnh điều trị đúng hướng và tránh được biến chứng hậu zona.

Zona thần kinh có nguy hiểm không? Biến chứng cần lưu ý

Zona thần kinh thường được xem là bệnh lành tính nếu được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu chủ quan hoặc điều trị sai cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Viêm da bội nhiễm, để lại sẹo: Khi các mụn nước vỡ ra, vùng da tổn thương dễ bị nhiễm trùng do vi khuẩn. Tình trạng này có thể dẫn đến viêm da bội nhiễm, hình thành vết loét sâu và để lại sẹo thâm, sẹo lồi mất thẩm mỹ, đặc biệt ở mặt hoặc vùng da hở.
  
• Đau thần kinh sau zona: Đây là biến chứng phổ biến và khó chịu nhất, đặc biệt ở người lớn tuổi. Dù mụn nước đã lành, người bệnh vẫn có thể bị đau âm ỉ hoặc dữ dội kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Cơn đau xuất phát từ tổn thương dây thần kinh cảm giác do virus gây ra.
  
• Biến chứng ở mắt, tai: Nếu zona xuất hiện ở vùng trán, quanh mắt hoặc tai, bệnh có thể lan đến các cơ quan này. Biến chứng có thể gây viêm giác mạc, giảm thị lực, đau tai, chóng mặt, thậm chí giảm thính lực nếu không được can thiệp đúng lúc.
  

Vì vậy, điều trị zona thần kinh sớm và đúng cách là điều rất quan trọng để hạn chế các biến chứng ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Cách phân biệt Zona thần kinh với các bệnh da liễu khác

Zona thần kinh có thể dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh da liễu khác, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Dưới đây là cách phân biệt rõ ràng giữa zona và các bệnh thường gặp:

• Phân biệt với thủy đậu
  Cả hai đều do virus varicella-zoster gây ra, nhưng thủy đậu thường xảy ra lần đầu trong đời, chủ yếu ở trẻ em. Mụn nước do thủy đậu mọc rải rác toàn thân, không theo dải và ít gây đau rát. Trong khi đó, zona xuất hiện ở người từng bị thủy đậu, mụn nước mọc theo dải thần kinh, kèm theo cảm giác đau nhức, bỏng rát.
  
• Phân biệt với viêm da tiếp xúc
  Viêm da tiếp xúc thường do tiếp xúc với hóa chất, mỹ phẩm hoặc chất gây kích ứng. Tổn thương da xuất hiện tại vị trí tiếp xúc, có thể nổi mẩn đỏ, mụn nước, ngứa nhưng không có tính chất lan theo dải thần kinh và không gây đau sâu như zona.
  
• Phân biệt với mề đay
  Mề đay biểu hiện bằng các nốt sẩn phù, ngứa, nổi từng mảng lan rộng và biến mất nhanh sau vài giờ đến vài ngày. Mề đay không có mụn nước thành chùm, không đau rát và không để lại tổn thương lâu dài như zona.
  

Việc phân biệt chính xác giúp lựa chọn đúng hướng điều trị và tránh biến chứng không mong muốn. Khi có nghi ngờ, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và xử lý kịp thời.

Cách điều trị và chăm sóc khi bị Zona thần kinh

Điều trị zona thần kinh cần kết hợp giữa thuốc đặc trị và chăm sóc tại nhà nhằm giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Sử dụng thuốc điều trị

• Thuốc kháng virus: Acyclovir, Valacyclovir hoặc Famciclovir thường được kê đơn để ức chế sự phát triển của virus varicella-zoster, hiệu quả nhất nếu dùng trong 72 giờ đầu từ khi khởi phát triệu chứng.
  
• Thuốc giảm đau: Có thể dùng paracetamol, ibuprofen hoặc thuốc giảm đau thần kinh như pregabalin để kiểm soát cảm giác bỏng rát, đau nhức.
  
• Thuốc bôi ngoài da: Dung dịch sát khuẩn nhẹ hoặc thuốc mỡ kháng viêm được chỉ định để làm dịu vùng tổn thương, hạn chế nhiễm trùng thứ phát.
  

Cách chăm sóc tại nhà

• Giữ vùng da khô, sạch: Tránh gãi, chà xát lên vùng da bị tổn thương để hạn chế nhiễm trùng và sẹo.
  
• Mặc quần áo thoáng mát, mềm mại: Giúp da được thông thoáng và giảm cảm giác kích ứng.
  
• Chườm mát vùng da đau rát: Giúp làm dịu cơn đau và hạn chế mụn nước phát triển.
  
• Ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi hợp lý: Tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ phục hồi nhanh hơn.
  

Việc điều trị sớm và chăm sóc đúng cách sẽ giúp giảm nhẹ triệu chứng, hạn chế biến chứng và ngăn ngừa đau thần kinh sau zona.

Cách phòng ngừa Zona thần kinh tái phát

Để hạn chế nguy cơ tái phát zona thần kinh – đặc biệt ở những người có miễn dịch yếu hoặc từng mắc bệnh – cần kết hợp giữa tiêm phòng và lối sống lành mạnh:

Tiêm vaccine phòng zona

• Đây là biện pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả nhất hiện nay, đặc biệt ở người trên 50 tuổi hoặc người có tiền sử mắc zona.
  
• Vaccine giúp giảm nguy cơ tái phát và hạn chế mức độ nghiêm trọng nếu bệnh tái phát.

Tăng cường sức đề kháng

• Duy trì chế độ ăn giàu vitamin (A, C, E), khoáng chất và thực phẩm chống viêm như rau xanh, cá béo, các loại hạt.
  
• Ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên giúp hệ miễn dịch hoạt động ổn định và hiệu quả hơn.

Giảm stress, sinh hoạt điều độ

• Căng thẳng thần kinh là yếu tố kích hoạt zona phổ biến. Vì vậy, cần học cách thư giãn, thiền, hít thở sâu hoặc dành thời gian cho sở thích cá nhân.
  
• Tránh làm việc quá sức, duy trì lịch sinh hoạt hợp lý cũng giúp phòng bệnh tái phát hiệu quả.
  

Chủ động phòng ngừa không chỉ giúp tránh tái phát zona mà còn hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm kèm theo.

Địa chỉ khám và điều trị Zona thần kinh uy tín

Zona nếu không điều trị sớm có thể dẫn đến những biến chứng nặng nề và ảnh hưởng đến thời gian điều trị. Phòng khám Da liễu St. Paul là một lựa chọn đáng tin cậy tại Hà Nội. Phòng khám quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa da liễu giàu kinh nghiệm, nổi bật là PGS.TS Đặng Văn Em – nguyên Chủ nhiệm Khoa Da liễu Bệnh viện Quân đội 108, cùng nhiều bác sĩ chuyên khoa khác từng công tác tại các bệnh viện lớn.

Điều trị tại Phòng khám Da liễu St. Paul, khách hàng sẽ được:

• Phác đồ điều trị cá nhân hóa: Mỗi bệnh nhân đều được thăm khám kỹ lưỡng, xây dựng liệu trình riêng biệt phù hợp với cơ địa và mức độ bệnh lý.
• Theo dõi sát sao trong quá trình điều trị: Bệnh nhân được theo dõi tiến triển định kỳ, điều chỉnh phác đồ kịp thời để đạt hiệu quả tối ưu.
• Hệ thống máy móc hiện đại: Trang thiết bị y tế được nhập khẩu từ các nước tiên tiến, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị nhanh chóng, chính xác.

Phòng khám Da liễu St. Paul không chỉ điều trị hiệu quả Zona thần kinh mà còn chú trọng đến chăm sóc toàn diện, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Những chia sẻ về bệnh Zona thần kinh trong bài viết hy vọng sẽ giúp bạn nắm được những thông tin hữu ích trong điều trị và phòng ngừa bệnh. 

Mọi thắc mắc liên quan đến bệnh da liễu bạn có thể gửi câu hỏi về cho phòng khám hoặc liên hệ hotline 1800 4338 để được hỗ trợ giải đáp.